Jak unikać kosztownych pomyłek?
Wraz z rozwojem motoryzacji producenci samochodów oraz akcesoriów stanowiących ich wyposażenie proponują nam coraz nowocześniejsze rozwiązania zwiększające zarówno bezpieczeństwo jazdy jak i jej komfort.
W dziedzinie ogumienia obserwuje się natomiast trend do zmniejszania wskaźnika profilu opon oraz stosowania obręczy ze stopów lekkich. Najnowocześniejsze rozwiązania umożliwiają nawet kontynuowanie jazdy po uszkodzeniu opony (z ograniczoną prędkością). Systemy takie jak PAX i RUN FLAT są już tak dopracowane, że ubytek powietrza w oponie mógłby być niezauważony przez kierowcę. To z kolei wprowadza konieczność stosowania urządzeń informujących kierowcę o obniżeniu ciśnienia w ogumieniu w czasie jazdy – najczęściej za pomocą czujników ciśnienia montowanych wewnątrz koła tak zwanych czujników TPMS.
Coraz częstsze stosowanie nowych rozwiązań technicznych, w tym obręczy ze stopów lekkich, czujników kontroli ciśnienia czy opon o obniżonym profilu stanowi wyzwanie dla serwisów ogumienia, które muszą wykazać się nie tylko fachową wiedzą, ale także dysponować specjalistycznym zapleczem technicznym. Oczywiście najprostszym i najlepszym rozwiązaniem przy obsłudze „trudnych” kół byłoby stosowanie specjalistycznych montażownic umożliwiających łatwą ich obsługę, lecz bariera ekonomiczna często nie pozwala na wymianę maszyn.
W artykule tym omówione zostaną najczęściej występujące trudności przy obsłudze nowoczesnych kół oraz sposoby ich rozwiązywania pozwalające na uniknięcie kosztownych pomyłek.
OBRĘCZE ALUMINIOWE
W przypadku obręczy ze stopów lekkich największym zagrożeniem prowadzącym do ich uszkodzenia jest bezpośredni kontakt ze stalowymi elementami maszyny biorącymi udział w procesie montażu i demontażu opony.
W celu uniknięcia uszkodzenia, często bardzo drogich obręczy aluminiowych, renomowani producenci maszyn proponują stosowanie nakładek z tworzywa na stalowe elementy mające bezpośredni kontakt z obręczą lub wręcz wykonują te podzespoły z tworzywa bądź gumy lub nowe bezkontaktowe narzędzia przy maszynach Premium.
Poniżej przedstawione zostały najczęściej spotykane rozwiązania chroniące obręcze aluminiowe przed uszkodzeniem.
a) nakładki plastikowe na szczęki uchwytu obręczy,
b) „rewolwer” demontażowy,
c) plastikowa osłona odbijaka,
d) rolki plastikowe napędzane hydraulicznie do odbijania stopki opony zamontowanej na stole montażowym,
e) osłona plastikowa na metalową stopkę montażową,
f) stopka plastikowa na przegubowym ramieniu,
g) nakładki i osłony na łyżkę montażową.
CZUJNIKI KONTROLI CIŚNIENIA
Czujniki ciśnienia stanowią kolejny bardzo drogi element nowoczesnych kół. Są one umieszczone we wnętrzu koła, gdzie są narażone na uszkodzenia w trakcie wykonywania demontażu i montażu opony. Obecnie spotykane są trzy sposoby mocowania czujników, które zostały pokazane na poniższych rysunkach:
a) czujnik mocowany przy zaworze
b) czujnik w kanale centralnym obręczy mocowany taśmą stalową
c) czujnik wklejany w oponę
Przy obsłudze kół wyposażonych w czujniki należy zwrócić uwagę na 3 operacje, których poprawne wykonanie może uchronić czujniki przed uszkodzeniem, a nas przed poniesieniem niepotrzebnych kosztów wymiany czujników.
a) odbijanie stopki opony
Przy odbijaniu stopki opony, nie wolno odbijać fragmentu stopki, w którym zainstalowany jest czujnik (okolice zaworu), gdyż może to doprowadzić do jego uszkodzenia. Szczególną uwagę należy także zwrócić na czujniki montowane za pomocą taśmy, ponieważ w trakcie eksploatacji lub nieprawidłowego montażu mogą one ulec przesunięciu, a tym samym są narażone na uszkodzenia. Doskonale sprawdzają się w tym przypadku montażownice posiadające elementy odbijające stopkę w postaci rolek sterowanych hydraulicznie. Zapewniają one pełną kontrolę procesu odbijania, a tym samym chronią czujnik przed jego uszkodzeniem.
b) demontaż opony
Rozpoczynając demontaż górnej stopki należy pamiętać, aby w początkowej fazie demontażu czujnik zawsze znajdował się pod stopką montażownicy. Uniemożliwi to jego uszkodzenie przez stopkę opony podczas wykonywania demontażu.
Demontaż dolnej stopki należy wykonywać w sposób analogiczny do demontażu górnej stopki, pamiętając o ustawieniu czujnika pod stopką montażownicy. Czynność tą pokazuje poniższy rysunek.
c) montaż opony
Montaż kół wyposażonych w czujniki kontroli ciśnienia jest ostatnią z trzech czynności, na którą należy zwrócić szczególną uwagę. Montaż każdej ze stopek opony powinien zakończyć się na czujniku. Inaczej mówiąc przy montażu stopka opony powinna „wskoczyć” w momencie, kiedy czujnik mija stopkę montażową podczas obrotu koła. Prawidłowo wykonany montaż przedstawiony jest poniżej.
Jak więc widać dysponując odpowiednim wyposażeniem warsztatowym, a także posiadając fachową wiedzę możemy uniknąć uszkodzenia coraz bardziej popularnych, a przy tym bardzo drogich czujników kontroli ciśnienia.
OPONY TYPU EMT I RUN FLAT
W nowoczesnych samochodach coraz częściej stosuje się zaawansowane konstrukcyjnie opony typu RUN FLAT oraz EMT, których demontaż i montaż wymaga stosowania specjalnych akcesoriów ułatwiających pokonanie dużych naprężeń. Bez ich użycia wykonanie demontażu jest niemożliwe i bardzo często prowadzi do uszkodzenia opony i obręczy. Poniżej przedstawione zostały najpopularniejsze techniki montażu kół oraz zalecane maszyny i akcesoria.
Jednym najczęściej występujących problemów przy demontażu stopki opony jest konieczność naciągnięcia stopki opony na stopkę montażownicy. Wynika ona z trudności zepchnięcia przeciwległej części opony do kanału centralnego obręczy. Problem ten można rozwiązać na kilka sposobów:
a) sznur montażowy jest jednym z podstawowych akcesoriów ułatwiających wprowadzenie stopki opony do kanału centralnego obręczy.
b) pomocna w tym przypadku jest również maszyna wyposażona w rolki hydrauliczne lub pneumatyczne pchające stopkę od dołu.
c) innym oprzyrządowaniem o tym samym przeznaczeniu są siłowniki umieszczone w stole montażowym montażownicy.
d) pneumatyczna rolka dociskowa stosowana przy tradycyjnych montażownicach jest kolejnym oprzyrządowaniem skutecznie wspomagającym demontaż, a także montaż opon o bardzo sztywnym boku.
Także montaż nowoczesnych opon typu RUN FLAT oraz EMT wymaga stosowania specjalistycznych akcesoriów. Są one szczególnie przydatne przy montażu zewnętrznej stopki opony. Poniższe zdjęcia przedstawiają najpopularniejsze akcesoria ułatwiające montaż stopek opon na obręczy:
a) zacisk z tworzywa na obręcz i rolka wspomagająca
b) sznur montażowy
Montując oponę na obręczy należy zawsze pamiętać o właściwym położeniu zaworu – zasady postępowania są takie same jak w przypadku, gdy pod zaworem znajduje się czujnik ciśnienia.
Przedstawione powyżej akcesoria do montażu i demontażu opon niskoprofilowych, w tym opon nowej generacji typu EMT i RUN FLAT nie tylko ułatwiają wykonywanie pracy, ale także skracają czas wykonywanej usługi, zwiększają bezpieczeństwo pracy, a także chronią przed uszkodzeniami, tych trudnych do obsługi opon.
SYSTEM PAX
Ta od niedawna istniejąca konstrukcja opon jest coraz popularniejsza także na polskich drogach. Na poniższym rysunku pokazane jest koło w systemie PAX z charakterystycznym dla niego pierścieniem jezdnym.
System PAX ze względu na swoją specyfikę wymaga również specjalnego oprzyrządowania do montażu i demontażu opony. Tradycyjne maszyny wymagają zwykle osobnej kolumny bocznej z rolką pneumatyczną, natomiast niektóre maszyny, jak np. Airdraulic firmy Butler wymagają jedynie doposażenia maszyny, które jest pokazane na poniższym rysunku.
Bez ich użycia zdemontowanie i powtórne złożenie koła PAX jest niemożliwe i często prowadzi do jego uszkodzenia oraz dodatkowych kosztów. Należy także nadmienić, że chcąc wykonywać montaż i demontaż kół w systemie PAX zarówno oprzyrządowanie jak i maszyny, do tego przeznaczone muszą posiadać homologację firmy Michelin.
Podsumowując opisane wyżej zagadnienia można stwierdzić, że poza fachową wiedzą potrzebną do wykonywania montażu i demontażu nowoczesnych kół należy także dysponować odpowiednimi maszynami bądź dodatkowym oprzyrządowaniem do urządzeń. Ponieważ jednak nie zawsze możliwości techniczne maszyny znajdującej się na wyposażeniu serwisu pozwalają na obsługę danego typu koła, należy rozważyć zasadność wykonania usługi, mając na uwadze, że niewłaściwe postępowanie może doprowadzić do trwałego uszkodzenia często bardzo drogich opon lub obręczy.
Ze względu na złożoność zagadnienia montażu i demontażu nowoczesnych kół, nie jesteśmy w stanie szczegółowo omówić wszystkich zagadnień. Dlatego celem tego artykułu było jedynie przedstawienie nowych rozwiązań z zakresu demontażu i montażu kół oraz wskazanie problemów, z jakimi można się spotkać w serwisie ogumienia. Należy jednak pamiętać, że wraz z pojawianiem się nowości technicznych na rynku ogumienia, a w ślad za tym na rynku maszyn, niezbędne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji i wiedzy, które niejednokrotnie może ustrzec przed nieprawidłowym wykonaniem usługi, a tym samym narażeniu się na dodatkowe koszty, a czasami nawet utratę klienta.